Get here NCERT Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 3. These NCERT Solutions for Class 7 of Sanskrit subject includes detailed answers to all the questions in Chapter 3 – Trivarn Dhwaj provided in NCERT Book which is prescribed for Class 7 in schools.
Book: National Council of Educational Research and Training (NCERT)
Class: 7th Class
Subject: Sanskrit
Chapter: Chapter 3 – Trivarn Dhwaj
NCERT Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 3 – Free Download PDF
NCERT Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 3 – Trivarn Dhwaj
Question 1:
शुद्धकथनस्य समक्षम् ‘आम्’ अशुद्धकथनस्य समक्षं ‘न’ इति लिखत-
| (क) अस्माकं राष्ट्रस्य ध्वजे त्रयः वर्णाः सन्ति। | |
| (ख) ध्वजे हरितवर्णः शान्तेः प्रतीकः अस्ति। | |
| (ग) ध्वजे केशरवर्णः शक्त्याः सूचकः अस्ति। | |
| (घ) चक्रे त्रिंशत् अराः सन्ति | |
| (ङ) चक्रं प्रगतेः द्योतकम्। |
Answer:
| (क) अस्माकं राष्ट्रस्य ध्वजे त्रयः वर्णाः सन्ति। | आम् |
| (ख) ध्वजे हरितवर्णः शान्तेः प्रतीकः अस्ति। | न |
| (ग) ध्वजे केशरवर्णः शक्त्याः सूचकः अस्ति। | आम् |
| (घ) चक्रे त्रिंशत् अराः सन्ति | न |
| (ङ) चक्रं प्रगतेः द्योतकम्। | आम् |
Question 2:
अधोलिखितेषु पदेषु प्रयुक्तां विभक्तिं वचनं च लिखत-
| पदानि | विभक्तिः | वचनम् |
| यथा- त्रयाणाम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
| समृद्धेः | ……………. | …………… |
| वर्णानाम् | …………… | …………… |
| उत्साहस्य | …………… | …………… |
| नागरिकैः | …………… | …………… |
| सात्त्विकतायाः | …………… | …………… |
| प्राणानाम् | …………… | …………… |
| सभायाम् | …………… | …………… |
Answer:
|
पदानि |
विभक्ति: |
वचनम् |
|
यथा- त्रयाणाम् |
षष्ठी |
बहुवचनम् |
|
समृद्धे: |
षष्ठी |
एकवचनम् |
|
वर्णानाम् |
षष्ठी |
बहुवचनम् |
|
उत्साहस्य |
षष्ठी |
एकवचनम् |
|
नागरिकै: |
तृतीया |
बहुवचनम् |
|
सातित्त्वकतायाः |
षष्ठी |
एकवचनम् |
|
प्राणानाम् |
षष्ठी |
बहुवचनम् |
| सभायाम् | सप्तमी | एकवचनम् |
Question 3:
एकपदेन उत्तरत-
(क) अस्माकं ध्वजे कति वर्णाः सन्ति?
(ख) त्रिवर्णे ध्वजे शक्त्याः सूचकः कः वर्णः?
(ग) अशोकचक्रं कस्य द्योतकम् अस्ति?
(घ) त्रिवर्णः ध्वजः कस्य प्रतीकः?
Answer:
(क) अस्माकं ध्वजे त्रयः वर्णाः सन्ति।
(ख) त्रिवर्णे ध्वजे शक्त्याः सूचकः केशर वर्णः।
(ग) अशोकचक्रं प्रगतेः न्यायस्य च द्योतकम् अस्ति।
(घ) त्रिवर्णः ध्वजः स्वाधीनतयाः राष्ट्रगौरवस्य च प्रतीकः।
Page No 48:
Question 4:
एकवाक्येन उत्तरत-
(क) अस्माकं ध्वजस्य श्वेतवर्णः कस्य सूचकः अस्ति?
(ख) अशोकस्तम्भः कुत्र अस्ति?
(ग) त्रिवर्णध्वजस्य उत्तालनं कदा भवति?
(घ) अशोकचक्रे कति अराः सन्ति?
Answer:
(क) अस्माकं ध्वजस्य श्वेतवर्णः सात्विकतायाः शुचितायाः च सूचकः अस्ति।
(ख) अशोकस्तम्भः सारनाथे अस्ति।
(ग) त्रिवर्णध्वजस्य उत्तालन स्वतंत्रतादिवसे गणतंत्रतादिवसे च भवति।
(घ) अशोकचक्रे चतुर्विंशतिः अराः सन्ति।
Question 5:
अधोलिखितवाक्येषु रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) अस्माकं त्रिवर्णध्वजः विश्वविजयी भवेत्।
(ख) स्वधर्मात् प्रमादं वयं च कुर्याम।
(ग) एतत् सर्वम् अस्माकं नेतृणां सद्बुद्धेः सत्फलम्।
(घ) शत्रूणां समक्षं विजयः सुनिश्चितः भवेत्।
Answer:
(क) अस्माकं कः विश्वविजयी भवेत्?
(ख) स्वधर्मात् किम् वयं न कुर्याम?
(ग) एतत् सर्वम् अस्माकं नेतृणां कैः सत्फलम्?
(घ) कस्य समक्षं विजयः सुनिश्चितः भवेत्?
Question 6:
उदाहरणानुसारं समुचितैः पदैः रिक्तस्थानानि पूरयत-
| शब्दाः | विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
| यथा- पट्टिका | षष्ठी | पट्टिकायाः | पट्टिकयोः | पट्टिकानाम् |
| अग्निशिखा | सप्तमी | अग्निशिखायाम् | ……………… | ……………… |
| सभा | चतुर्थी | ……………… | सभाभ्याम् | ……………… |
| अहिंसा | द्वितीया | अहिंसाम् | ……………… | ……………… |
| सफलता | पञ्चमी | ……………… | सफलताभ्याम् | ……………… |
| सूचिका | तृतीया | सूचिकया | ……………… | ……………… |
Answer:
|
शब्दा: |
विभक्ति: |
एकवचनम् |
द्विवचनम् |
बहुवचनम् |
|
यथा पट्टिका |
षष्ठी |
पट्टिकाया: |
पट्टिकयो: |
पट्टिकानाम्: |
|
अग्निशिखा |
सप्तमी |
अग्निशिखायाम् |
अग्निशिखयो: |
अग्निशिखासु |
|
सभा |
चतुर्थी |
सभायै |
सभाभ्याम् |
सभाभ्य: |
|
अहिंसा |
द्वितीया |
अहिंसाम् |
अहिंसे |
अहिंसा: |
|
सफलता |
पञ्चमी |
सफलतया: |
सफलताभ्याम् |
सफलताभ्य: |
|
सूचिका |
तृतीया |
सूचिकया |
सूचिकाभ्याम् |
सूचिकाभि: |
Page No 49:
Question 7:
समुचितमेलनं कृत्वा लिखत-
| क | ख |
| केशरवर्णः | प्रगतेः न्यायस्य च प्रवर्तकम्। |
| हरितवर्णः | 22 जुलाई 1947 तमे वर्षे जातम्। |
| अशोकचक्रम् | शौर्यस्य त्यागस्य च सूचकः। |
| त्रिवर्णः ध्वजः | सुषमायाः उर्वरतायाः च सूचकः। |
| त्रिवर्णध्वजस्य स्वीकरणं | स्वाधीनतायाः राष्ट्रगौरवस्य च प्रतीकः। |
Answer:
| क | ख |
| केशरवर्णः | शौर्यस्य त्यागस्य च सूचकः। |
| हरितवर्णः | सुषमायाः उर्वरतायाः च सूचकः। |
| अशोकचक्रम् | प्रगतेः न्यायस्य च प्रवर्तकम्। |
| त्रिवर्णः ध्वजः | स्वाधीनतायाः राष्ट्रगौरवस्य च प्रतीकः। |
| त्रिवर्णध्वजस्य स्वीकरणं | 22 जुलाई 1947 तमे वर्षे जातम्। |